Akciğerden böbreklere, idrar kesesinden sinirlere
Endometriozis ya da toplumda daha çok bilinen ismiyle ‘çikolata kisti’, rahim içini oluşturan ve endometrium olarak isimlendirilen dokunun bu bölge dışında bulunması durumu olarak tanımlanıyor. Ülkemizde üreme çağındaki her 10 bayandan 1’i, bir öbür deyişle 2 milyon bayan endometriozis hastalığıyla çaba ediyor. Pek çok hastalıkla ortak belirtilere sahip olması, kimi hastalarda sinsi ilerlemesi ve yıllık rutin denetimlerin ihmal edilmesi nedeniyle teşhis konulması 7 yılı bulabiliyor. Geç teşhis edilmesi hastaların yıllarca ömür kalitelerini bozacak şiddette seyredebilen ağrılarla yaşamak zorunda kalmalarına, dahası infertilite meselesine neden olabiliyor. Pek çok organda tutulum yapabilen ve karın zarından 5 mm’den daha fazla derine ilerlemiş olan ‘derin endometriozis’ tablosunda ise tedavide geç kalındığında organlarda önemli kalıcı hasar oluşabiliyor. Acıbadem Altunizade Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Taner Usta, derin endometriozis tedavisinden başarılı sonuç alınmasında erken teşhisin kilit role sahip olduğuna dikkat çekerek, “Erken teşhis organlarda işlev kaybı ve daha ağır ameliyatlardan hastayı kurtarabiliyor. Tedavi ile ağrılardan kurtulmak ve olağan bir hayat sürmek mümkün oluyor. Hastanın ağrılarının ve işlev kaybının düzelmesi sayesinde iş, özel ve toplumsal hayatı olumlu istikamette etkileniyor” diyor.
Organlarda kalıcı hasar oluşturabilir!
Endometriozis bedende bulunduğu bölgelere nazaran; peritoneal endometriozis, endometrioma, karın duvarı endometriozisi ve derin endometriozis olarak sınıflandırılabiliyor. Karın zarından 5 mm’den daha fazla derine ilerlemiş olan endemotriozis, ‘derin endometriozis’ olarak tanımlanıyor. Derin endometriozis kalın bağırsak (özellikle kalın bağırsağın son kısmı olan rektum), appendiks, idrar kesesi ve üreter (böbrekten idrarı mesaneye ileten tüpler), siyatik hudut, diyafram ve akciğer üzere organlarda görülüyor. Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Taner Usta, endometriozis hastalarının yüzde 10-20’sinde oluşan derin endometriozisin şiddetli ağrının yanı sıra başta bağırsaklar, yumurtalıklar ve böbrekler olmak üzere tutulum yaptığı organlarda değerli hasarlar oluşturabildiği ikazında bulunarak, “Tutulan organa nazaran meseleler değişiyor. Örneğin bağırsak tutulumunda karın gebe üzere şişerken, dışkılama sırasında şiddetli ağrı gelişebiliyor. Siyatik sonları tutmuş ise yürümede zahmet ve düşük ayak sıkıntıları oluşabiliyor. Mesane endometriozisinde kasık ağrısı ve kanlı idrar meseleleri yaşanırken, diyafram endometriozisinde ise şiddetli sağ omuz ağrısı görülüyor. Tedavide geç kalındığında bu tıp değerli meseleler kalıcı hale dönüşerek hastanın ömür kalitesini önemli boyutlarda düşürebiliyor” diyor.
Bu üç sinyal çok önemli!
Derin endometriozisin en yaygın belirtisi, yani birincil semptomu, bilhassa adet devirlerinde yaşanan ağır pelvik ağrısı (kalça-bel) oluyor. Fakat adet devrinde gelişen ağrılar hastalar tarafından olağan bir durum olarak görüldüğü için ekseriyetle ihmal ediliyor ve tabibe başvurulmakta gecikiliyor. Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Taner Usta, erken teşhis için derin endometriozis belirtilerinin ihmal edilmemesi gerektiğini belirterek, “Özellikle sancılı adet görme, adet sırasında sancılı dışkılama ve ağrılı cinsel alaka problemleri derin endometriozisin üç kıymetli belirtisini oluşturuyor. Bu problemler ihmal edilmeden kesinlikle endometriozis tedavi merkezine başvurulmalıdır” diyor.
Ameliyat kritik değer taşıyor
Endometriozisin tedavi protokolü; hastalığın düzeyine, yol açtığı sıkıntılara ve hastanın çocuk sahibi olmak isteyip istemediğine nazaran belirleniyor. Hastalık ilaç tedavisi, cerrahi prosedür yahut her iki metodun birlikte uygulanmasıyla tedavi ediliyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Taner Usta, fakat derin endometrioziste ilaç tedavisi uygulansa dahi organlardaki tıkanıklıkların ve yapışıklıkların ortadan kaldırılması için cerrahi usule başvurmak gerektiğini vurgulayarak, şöyle devam ediyor: ”Ekipte endometriozis cerrahının yanı sıra, kolorektal cerrah, ürolog ve birtakım az durumlarda göğüs cerrahı ile hudut cerrahının bulunması son derece kıymet taşıyor. Tutulan organa nazaran, o organla ilgilenen branş ile endometriozis cerrahı tedaviyi ortak olarak yönetiyor. Geride hastalıklı doku bırakılmadan, hangi doku hangi organ olursa olsun, lezyonlar büsbütün çıkartılıyor. Teşhisin erken konulmasının yanı sıra tedavinin muvaffakiyetle yürütülmesi için endometriozis konusunda tecrübeli bir takım tarafından endometriozis tedavi merkezinde yönetilmesi son derece ehemmiyet taşıyor.”
Kapalı metot başarıyı artırıyor
Derin endometriozis tedavisinde, sağladığı kıymetli avantajlar nedeniyle, çoklukla, kapalı metotlar olan laparoskopik yahut robotik cerrahi tercih ediliyor. Kapalı cerrahinin en değerli yararı, ameliyat sırasında tıpkı giriş yerinden genel cerrah, ürolog ile bayan hastalıkları ve doğum uzmanının birlikte çalışabilmelerine imkan tanıması. Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Taner Usta, kapalı yol sayesinde bağırsak, rahim, yumurtalık, böbrek yahut idrar torbasıyla ilgili problemlere tıpkı kesi yerinden müdahale edilebildiğine işaret ederek, “Ayrıca kapalı cerrahide beden anatomisinin daha net görülmesi sayesinde ameliyattan daha başarılı sonuçlar alınırken, daha az ağrı ve daha az kanama sayesinde hastalar günlük ömürlerine daha süratli dönebiliyorlar” diyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
