İstanbulluların hayat kalitesini yükseltecek ve İstanbul’u yeni kuşak belediyecillik anlayışı ile global geleceğin kentleri ortasına taşıyacak dönüşüm için geri sayım başladı. Birleşik Krallık Dışişleri ve Kalkınma Bakanlığı’nca yürütülen ve Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı’nın (UN-Habitat) stratejik ortak olarak yer aldığı “Küresel Geleceğin Kentleri Programı Türkiye” kapsamında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Arup’un Yüklenici İştiraki ile gerçekleştirilen İstanbul Sürdürülebilir Kentsel Hareketlilik Planı (SKHP), 28 Mart’ta kamuoyuna açıklandı. Sürdürülebilir bir gelecek için İstanbul’un eşsiz coğrafyası ve tarihi bedelleriyle uyumlu, insan odaklı bir ulaşım sistemi kurgulayan ve Türkiye’de birinci kere uygulanacak olan plan, birebir vakitte dünyada 16 milyonun üzerinde nüfusa sahip bir megakentte gerçekleştirilen birinci SKHP olma özelliğini de taşıyor.
İstanbul’da klâsik ulaşım planlamasına yeni bir bakış açısı getirmek üzere, insan ve etraf odaklı, sürdürülebilir bir ulaşım sistemi gerçekleştirmek maksadıyla hazırlanan ve ülkede bir birinci olma özelliği taşıyan İstanbul Sürdürülebilir Kentsel Hareketlilik Planı (İstanbul SKHP) 28 Mart’ta Florya’daki İstanbul Planlama Ajansı (İPA) Yerleşkesi’nde İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen tanıtım toplantısı ile kamuoyuna açıklandı. Toplantıda Birleşik Krallık İstanbul Başkonsolosu Kenan Poleo, İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu, İBB Lider Danışmanı İbrahim Orhan Demir, SKHP Lokal Ekip Önderi Prof. Dr. Haluk Gerçek ve programın stratejik ortağı UN Habitat Danışmanı Yelda Reis İstanbul SKHP projesi ile ilgili ayrıntıları ve süreçleri aktardıkları birer konuşma yaptılar.
İstanbul SKHP, Birleşik Krallık Hükümeti Dışişleri ve Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenen ‘Küresel Geleceğin Kentleri Programı’ kapsamında, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), dünyanın önde gelen mühendislik ve teknik danışmanlık şirketi Arup ve Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı’nın (UN-Habitat) stratejik paydaşlığıyla hazırlandı. Çalışmaya STK’lar, meslek odaları, üniversiteler, uzmanlar, ulaştırma ile ilgili kamu ve özel kesim temsilcileri, ulaşım sistemi işletmecileri ve ilgili öteki paydaşlar katıldı. İstanbul SKHP, Türkiye’deki birinci sürdürülebilir hareketlilik planı ve tıpkı vakitte dünyada 16 milyonun üzerinde nüfusa sahip bir mega-kentte gerçekleştirilen birinci plan olma özelliğini taşıyor.
İki yılın üzerinde çalıştıkları İstanbul SKHP’nin vizyonunu sürdürülebilir bir gelecek için insan ve etraf odaklı, yenilikçi ve kapsayıcı bir sistem olarak planladıklarını söyleyen İBB Lideri Ekrem İmamoğlu, bu plan kapsamında önerilen projeler ve güzelleştirmelerle ulaşılacak maksatları açıkladı. İBB Lideri “İstanbul SKHP katiyetle insan odaklı. Muhakkak kapsayıcılık prensibiyle yürütülen ve bu unsurlarla hareket eden sürdürülebilir ulaşım cinslerinin entegre bir halde, bu kentte hayata geçirilmesini hedefleyen bir çalışma. Memnunlukla tabir ediyorum ki, planımız Türkiye’de birinci sürdürülebilir kentsel hareketlilik planıdır ve dünyada nüfusu 16 milyonu geçen kentler ortasındaki birinci plandır” dedi.
Birleşik Krallık Dışişleri ve Kalkınma Bakanlığıadına toplantıda konuşan Birleşik Krallık İstanbul Başkonsolosu Kenan Poleo ise şunları söyledi: “Londra dahil Birleşik Krallık’taki büyük kentlerde de karşılaştığımız üzere, bu tarihi ve mükemmel kentte de hareket etmek güç olabiliyor. Araç bağımlılığı, kent sakinlerinin gereksinimlerini karşılamak için uzun vadede uygulanabilir bir tahlil değil. Klâsik planlama uygulamalarının, dünyanın tüm büyük kentlerinde karşılaşılan ulaşım meselelerine tesirli tahliller sağlayamadığını görüyoruz. Artan araç sayılarını ve bu nedenle büyüyen trafik sıkışıklığını, çevresel hasarı ve birden fazla çocuklar, gençler, engelliler, yaşlılar üzere hassas kümeler olmak üzere kent sakinlerinin sıhhatine ziyanlarını kabul etmek zorunda olmadığımızı düşünüyorum. Münasebetiyle yeni bir yaklaşım gerekliliği oluşuyor. Bu planla erişilebilir, uygun maliyetli, entegre ve kapsayıcı bir ulaşım sistemi sunmayı hedefleyen bir yaklaşım ortaya kondu; etraf dostu, sürdürülebilir ve İstanbul’un kendisi üzere güçlü bir yaklaşım. Umarım daima birlikte İstanbul için bu türlü bir planın geliştirilmesine yardımcı olmuşuzdur. Böylelikle vakitle, trafik sıkışıklığını azaltabiliriz ve toplu taşıma araçlarını daha fazla kullanabiliriz, hatta daha fazla yürüyebilir ve bisiklet kullanabiliriz.”
Programın stratejik ortağı UN-Habitat’ın Danışmanı Yelda Reis ise, programın Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’ndan 11’inin hayata geçirilmesine katkı sağladığını belirterek bu kapsamdaki 26 ana projenin İstanbul’un sürdürülebilir kalkınma seviyesini arttıracağını ve dünyada hazırlanmakta olan başka SKHP’lere birçok açıdan örnek olacağını düşündüğünü belirtti.
Küresel Kentlerin Geleceği Programı Türkiye’nin gayesinin, kapsamlı ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi mümkün kılan, inançlı ve sağlam kentsel ortamlar yaratmak olduğunu belirten Arup Türkiye Genel Müdürü Serdar Karahasanoğlu da SKHP’leri kapsayıcılık ve iştirak temel prensiplerine dayalı olarak tasarlayıp planladıklarına vurgu yaparak şunları söyledi:
“Sürdürülebilir Kentsel Hareketlilik Planları, 2013 yılından bu yana Avrupa Komitesi Kentsel Hareketlilik Paketi çerçevesinde, Avrupa’nın kıymetli kentlerinde uygulanıyor. Arup olarak biz de Birleşik Krallık Dışişleri ve Kalkınma Bakanlığı ile birlikte Türkiye’nin çok değerli kentlerinin geleceğini hazırlayan projelere öncülük etmekten ve Türkiye’de bir birincinin gerçekleştirilmesine bir kere daha katkı sağladığımız için gurur duyuyoruz. Tasarım mühendisliğinde ve planlamada dünya çapındaki uzmanlığımızı İstanbul SKHP ile uygulayacak olmak Arup için gurur verici olmasının yanısıra büyük bir heyecan kaynağıdır.”
Editöre Notlar:
İstanbul, ‘Küresel Geleceğin Kentleri ‘arasına giriyor
Küresel Geleceğin Şehirleri Programı, dünya çapında 10 ülkedeki 19 şehirde kapsayıcı, sürdürülebilir kentsel ekonomik büyümeyi, global refahı ve toplumsal eşitliği artırmayı hedefleyen bir teknik dayanak programı. Kentlerde kısa ve uzun vadede değerli iş fırsatları da yaratan program, kentsel planlama, ulaşım ve dayanıklılık alanlarına odaklanırken, geleceğin şehirlerinin kentsel inovasyon alanında da öne çıkmasına katkıda bulunuyor.
İstanbul SKHP de bu çerçevede trafik sıkışıklığını azaltarak insanların iş, eğitim, sağlık hizmetleri ve gibisi gereksinimlerine çarçabuk erişebilmesini sağlayacak. Daha düzgün bir ömür kalitesi sağlamak için İstanbul’un eşsiz coğrafik ve tarihi bedelleriyle uyumlu, inançlı ve ödenebilir hareketlilik seçeneklerinden oluşan, sürdürülebilir bir gelecek için karma yapıya sahip İstanbul SKHP, insan ve etraf odaklı bir ulaşım sisteminin oluşturulmasını hedefliyor. Plan’ın kıymetli bir özelliği de “toplumsal kapsayıcılık ve cinsiyet eşitliği”ne planlama ve uygulama sürecinin her etabında yer vermiş olması.
İstanbul SKHP ile İstanbulluların ulaşımda geçen toplam vaktinin kısalması hedefleniyor. 2040 yılında, raylı sistemin toplu taşımadaki hissesinin 47’ye çıkması beklenirken günlük seyahatlerin 70’inin toplu taşıma araçları ve yaya olarak yapılacağı öngörülüyor. 2040 yılında vefatla sonuçlanan trafik kazalarının sıfırlanmasını hedefleyen Plan ile ulaşımdan kaynaklanan karbon salımının 2040 yılında 60 azaltılması, 2050 yılında ise sıfırlanması hedefleniyor.
İstanbul SKHP, İstanbul’a ve İstanbullulara Hangi İmkanları Sunuyor?
İstanbulluların yaşam kalitesini ve sürdürülebilir hareketliliğini artırmayı hedefleyen İstanbul SKHP’nin faydalarından kimileri şu halde:
Kasım 2021’de açıklanan İstanbul İklim Vizyonu ile uyumlu olarak, İstanbul’un 2050 yılında karbon nötr ve iklim güçlü bir dünya kenti olma amacını desteklemek gayesiyle ulaşım sisteminin;
- Metrobüsün ve İETT otobüs filosunun karbonsuzlaştırılmasına yönelik projelerin uygulanması,
- Toplu taşımanın kendi içinde ve başka ulaşım tipleri ile entegrasyonunun gelişmesi,
- Otomobile bağımlılığın ve trafik tıkanıklığının azalması,
- Kentin merkez bölgelerinde araba kullanımını, karbon salımını ve hava kirliliğini azaltacak düşük salım bölgeleri oluşturulması,
- Otopark idaresi ve trafik sakinleştirme projeleri ile kentin merkez bölgelerinde özel araç kullanımının azaltılması,
- Yaya ve bisikletli ulaşımı geliştirecek projelerin uygulanması,
- Raylı sistemin yaygınlaştırılması ve deniz ulaşımının entegrasyonun artırılmasına yönelik projelere devam edilmesi,
- Toplu taşıma ve etkin ulaşım çeşitlerinin daha fazla kullanılmasının sağlanması, araba odaklı projeler yerine insan odaklı tahlillere gidilmesi,
- Yürümenin teşvik edilmesi ve kentlilerin kamusal alanda inançlı ve keyifli vakit geçirmelerini sağlayacak projelerin uygulanması,
- İstanbul’da yaşayan herkes için ulaşım hizmetlerine ve günlük faaliyetlere erişimin kolaylaşması, ekonomik, etrafa hassas ve inançlı hâle gelmesi
- Sürdürülebilir kentsel hareketliliğin, toplum katmanlarının tümünü kapsaması.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
