CHP İzmir Milletvekili Kani Beko, İzmir İli Karaburun – Ildırı Körfezi Özel Etraf Muhafaza Bölgesinde güç santrallerinin ve balık çiftliklerinin, doğal ömürde, denizde, ormanlarda, tarım ve mera alanlarında yarattığı tahribatın ortaya çıkarılması emeliyle Meclis Araştırması açılmasını istedi.
Küresel ısınmanın boyutlarını açıklayarak mevcut varlıkların ve doğal hoşlukların korunmasının ehemmiyetine vurgu yapan CHP İzmir Milletvekili Kani Beko, Karaburun Yarımadası’nın iktidar tarafından ranta teslim edildiğini söyledi. Beko, Meclis Araştırması’nın bölgenin kurtuluşu için yapılması gerektiğini tabir ederek şu münasebetleri sıraladı:
“Dünyamızda 138 yılın en sıcak 20 yılı 1997 sonrasında, en sıcak 10 yılı ise 2005 sonrasında yaşanmıştır. Kıtasal buzulların yer aldığı Antartika her yıl 120 milyar ton, Grönland ise her yıl 280 milyar ton kütle kaybetmektedir. İklim krizi her geçen gün derinleşirken fosil yakıt kaynaklı atmosferdeki karbondioksit yoğunluğu da her geçen gün artarak 410 ppm’i aşmış durumdadır. 350 ppm’den sonra global ısınmanın geri döndürülemeyeceği bilim insanlarınca tekraren tabir edilmesine karşın bugüne kadar dünya ölçeğinde tesir doğurucu adımlar atılmamıştır. Şayet dünya bu süratle ısınmaya devam ederse 1,5 ºC hududunun 2035’te, 2 ºC hududunun da 2065’te aşılacağı kestirim edilmektedir. Global sıcaklık artışının 2˚C’ye ulaşması halinde ise, Türkiye’nin de içinde yer aldığı Akdeniz Havzası’nda daha sıcak, daha kurak ve yağışlar açısından öngörülebilir olmayan bir iklim yapısına sahip olacağının altı çizilmektedir. Fakat Türkiye’nin 2030 yılını hedefleyen son derece yetersiz ve etkisiz emisyon azaltım taahhüdü ve uzun vadeli olmayan adımları bu bahisteki telaşları arttırmaktadır.
RANT SİYASETLERİ DOĞAYI GERİ DÖNÜLEMEZ BİÇİMDE YOK EDİYOR
Türkiye’nin dilek edildiği üzere, fosil yakıt kaynaklı güç üretim sistemlerini azaltmaya ve vakit içerisinde külliyen ortadan kaldırmaya yönelik bütüncül bir siyaset izlemediği görülmektedir. Bu nedenle de, iktidar tarafından ortaya konan yenilenebilir güç üretim siyasetleri bütüncüllükten uzak ve proje bazlı somut uygulamalarla hudutlu kalmaktadır. Bu durum ise büyük ölçekli insan ve tabiat hakkı ihlallerine, iklim krizi ile gayret yerine krizi derinleştirici tesirlere yol açmaktadır. Ranta dayalı etraf siyasetleri ormanları, biyolojik çeşitliliği ve eko-sistemi geri dönülemez biçimde yok etmektedir.
2019 yılında T.C. Cumhurbaşkanlığı kararıyla ilan edilen İzmir İli Karaburun – Ildırı Körfezi Özel Etraf Müdafaa Bölgesi’nde de bu tasaları haklı çıkaracak biçimde uygulamalar artarak hayata geçirilmektedir. Karaburun Yarımadası, öncelikle korunması ve yaşatılması gereken bir ülke ve dünya mirasıdır. Tarım, hayvancılık, sürdürülebilir balıkçılık ve tabiat ile barışık turizm imkanlarıyla bir ekonomik kıymettir.
Fakat bugün; Karaburun’da RES türbinleri 484 km2’lik yarımada üzerinde 430 km2’lik bir alana yayılmış, yani yarımadanın 89’luk kısmı RES projelerine tahsis edilmiş durumdadır. Toplam türbin sayısı şimdilik 140’dır. Lakin ÖÇKA ilanına karşın yeni projeler için daima müsaadeler verilmektedir. Bölgedeki RES firmaları kiraladıkları alanlarda ve hazine topraklarının kamulaştırılması adımlarıyla Rüzgar Güç Santraline Yardımcı Kaynak ismi altında Güneş Güç Santrali Birleşik Yenilenebilir Elektrik Üretim Tesisleri için ÇED süreçlerini başlatmışlardır. Bu, Karaburun Yarımadası doğal ömrü ve ekolojisi için yıkım demektir.
BALIKÇILIĞA DA BÜYÜK DARBE!
Yanı sıra da bölgede faaliyet gösteren GES ve Balık Çiftlikleri projeleri de doğal ömür üzerindeki olumsuz baskıyı arttırmaktadır. Müracaatları yapılmış JES müsaadeleri de beklemededir.
Ege bölgesinde kıyısal yapılaşmadan korunmuş en uzun kıyı alanlarından biri olan Karaburun Yarımadası, Milletlerarası Doğayı Muhafaza Birliği (IUCN) tarafından muhafaza altına alınan 12 canlı tipinden biri olan Akdeniz Foklarının (Monachus monachus) üreme ve ömür alanıdır. Akdeniz Foku, ülkemizin de taraf olduğu, BARSELONA – Akdeniz’in Kirlenmesine Karşı Korunması Mukavelesi Eki Cenova Deklarasyonu; BERN – Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması Kontratı; CITES – Jenerasyonu Tehlike Altında Olan Yabani Bitki ve Hayvan Çeşitlerinin Milletlerarası Ticaretine Ait Sözleşmeler’le korunmaktadır. Ülke bazında ise; 1380 Sayılı Su Eserleri Kanunu ve 3167 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu ile müdafaa altına alınmıştır (Çevre ve Orman Bakanlığı, 2007-c). Balık çiftlikleri denizde kapladıkları alanlar, neden oldukları deniz kirliliği ve kıyı/deniz alanı faaliyetleri ile Akdeniz Foku’nu ve ömür alanlarını tehdit eden ana ögeler ortasındadır.
Karaburun Yarımadası denizleri, besin zincirinin birinci halkasında yer alan kıymetli bir oksijen kaynağı olan Deniz Çayırlarını (Posidonia oceanica) barındırmaktadır (Deniz Çayırları, (Akdeniz’in Kirliliğe Karşı Korunması Mukavelesi kapsamında imzalanan Akdeniz’de Özel Müdafaa Alanları Ve Biyolojik Çeşitliliğe Ait Protokol’ün eki “Tehlikeye Düşmüş yahut Tehdit Altındaki Cinsler Listesi”inde yer almaktadır). Akdeniz’in oksijen stoklarını sağlayan, 1m²’de 10-14 litre oksijen üreten Deniz Çayırları yavru balıkların gelişimini tamamladığı yerler olarak kıymetlidir. Hasebiyle, bilhassa kıyı balıkçılığı açısından yaşamsal kıymete sahiptir.
Deniz çayırları ve içinde barınan tipler, balık çiftliklerinin yarattığı çok kirlilik ve oksijensiz kalan ortam nedeniyle önemli ziyan görmekte ve yok olmaktadır. Balık Çiftlikleri memleketler arası mukavelelerle müdafaa altında olan deniz çayırlarını önemli boyutta tahrip ettiği üzere denizel biyoçeşitliliğe ziyan vermektedir.
TAHRİBATIN BOYUTLARI ORTAYA ÇIKARILMALI
Bölgede bulunan Balık çiftlikleri ise; Antibiyotik ve parazit ilaçları, yem artıkları, meyyit balıklar ve kesilen kısımları, mazot, sintine suyu üzere atıkları, kıyılarda konumlanan dayanak üniteleriyle, mavi bayraklı plajlara ve bakir koylara sahip olan Karaburun Yarımadasında denizi ve kıyıları kirleterek, görsel kirlilik yaratarak eko ve agro turizm proje ve uygulamalarına ve ziraî faaliyetlere ziyan vermektedir.
2019 yılında ilan edilen Karaburun – Ildırı Körfezi Özel Etraf Muhafaza Bölgesi sürecinde bölgede karasal ve denizel biyoçeşitlilik araştırma çalışmaları devam ederken alanda yeni yatırımlar önerilmektedir. Yarımada’nın ekolojik karakterini önde tutacak ve yatırımları bütüncül kıymetlendirecek Karaburun – Ildırı Körfezi Özel Etraf Müdafaa Bölgesi’nin karakteristik özelliklerine ve kıymetli ekolojisine yönelik üst ölçekli müdafaa planları yapılmadan proje teklifleri değerlendirilmemeli ve Özel Etraf Muhafaza Bölgesi için yapılacak bu plan çalışmaları beklenmelidir.
Nihayetinde Karaburun Yarımadası, başta Rüzgar Güç Santralleri (RES) olmak üzere, GES, JES, Taş Ocakları ve Balık Çiftlikleri projeleri sebebiyle ekolojik ve ekonomik kapasitesinin kaldıramayacağı ölçüde bir yıkım ile karşı karşıya kalmış durumdadır. Bu nedenle, ÖÇKA öncesinde faaliyete başlamış olan yatırımlar ve ÖÇKA sonrasında müsaade verilen ve müracaat basamağında olan yatırımların da göz önüne alınmasıyla doğal hayatta ve halk sıhhatinde bugüne kadar oluşmuş ve oluşması beklenen sıkıntıların araştırılarak; doğal hayatta, denizde, ormanlarda, tarım ve mera alanlarında yarattığı ve yaratacağı tahribatın ortaya çıkarılması gerekmektedir. Bu maksatla Anayasa’nın 98. ve İçtüzüğün 104. ve 105. unsurları mucibince bir Meclis Araştırma Kurulu kurulması yerinde olacaktır.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
