Otizmli bireylerin toplumsal kümelerde yer alması sağlanmalı
Kaliteli eğitime ulaşabilmek otizmli bireylerin ailelerini zorlayan bahisler ortasında yer alıyor. Uygulanan eğitim tipinin bilimsel delillere dayalı olması gerektiğini belirten Dr. Melek Beğenilen Luş, güzel bir eğitim alan ve bilhassa ebeveynlerin toplumsal maharet geliştirme programlarını uyguladığı otizmli bireylerin bağlantı ve toplumsal hünerlerinde düzgünleşme görüldüğünü söz ediyor. Dr. Melek Beğenilen Luş, otizmli bireylerin erken yaşlardan itibaren konuta kapatılmaktan fazla yaşıtların katıldığı, toplumsal hünerleri geliştirici aktivitelerin yapıldığı toplumsal kümeler içerisinde olmasını tavsiye ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş; otizmli bireylerin eğitimi ve irtibatının ehemmiyetine değindi, ebeveynlere kıymetli tavsiyeler paylaştı.
Bireysel eğitim programları daha başarılı oluyor
Otizmli bireylerin aileleri için en sıkıntı bahislerden birisinin kaliteli eğitime ulaşabilmek ve bu eğitimi çocuklarına maddi imkanları çerçevesinde sağlayabilmek olduğunu belirten Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, “Her çocuk farklıdır, hasebiyle çocuğun özellikleri uygun anlayan ve yalnızca eğitim programını uygulamayan, çocuğun muhtaçlığına yanıt verebilen eğitimcilerle uygulanan kişisel eğitim programları çok daha başarılı oluyor. Çocukla kurulan bağlantı çok değerli. Doğal uygulanan eğitim çeşidinin bilimsel delillere dayalı bir eğitim programı olması gerekiyor. Aileler ve çocuk için onları yönlendirecek rehber çocuk psikiyatristleri olmalı ve bu rehberlik koordinatörlüğünde tedavi yürütülmeli.” dedi.
Sıcak aile ortamı gelişimi açısından çok kıymetli
Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, erken bebeklikte çocuğun yetişeceği uygun ortamın beyin gelişimi için hayli değerli olduğunu vurguladı ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Beyin gelişimi 2 yaş altında hayli süratli gerçekleşiyor ve 15 aydan sonra bu sürat biraz azalıyor. Münasebetiyle bu evrede çocuğun canlı, sıcak bağlantıda bulunan insanların var olduğu bir aile ortamında, ağır ebeveyn eğitim programlarının da aile tarafından uygulanmasıyla uygun kuralların oluşturulduğu durumlarda öteki akranlarına ulaşma talihi artıyor. Unutulmamalıdır ki otizm büyük bir çoğunlukla hayat uzunluğu süren bir bozukluktur. Otizmin temel belirtileri kısmen değişse de yetişkin ömürde da kimi belirtiler devam eder. Genel olarak ise otizmde, fonksiyonellikte yaş ilerlemesiyle birlikte kötüleşme görülmez. Düzgün bir eğitim alan, bilhassa ebeveynlerin toplumsal maharet geliştirme programlarını uyguladığı otistiklerde ise bağlantı ve toplumsal maharetlerde düzgünleşme ve tekrarlayıcı davranışlarda azalma görülüyor.”
Sosyal marifet kümeleri uygulanıyor
Normal gelişim gösteren bir çocuğun da taklit etme ve karşılıklı konuşma üzere toplumsal kuralları öğrenebilmesi ve uygulaması için akran bağlantısının değerli olduğunu söz eden Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, “Otizm teşhisli çocuklarda toplumsal öğrenmede önemli yetersizlikler olduğu için doğal yollarla bu maharetleri edinemezler. Bu çocuklarda toplumsal hünerleri kazandırmak ve düzenlemek için akran müdahaleleri ve toplumsal maharet kümeleri uygulanıyor. Eğitimde öğrenilen bu marifetlerin pratikte de hayata geçirilebilmesi için çeşitli yaş kümelerine nazaran çeşitli aktivitelerle yapılan çalışmaların başarılı oldukları görülüyor.” diye konuştu.
Otizmli bireyler konuta kapatılmamalı
Otizm teşhisli bireylerde her yaş kümesinde en dikkat çeken özelliğin göz teması kurma, duygusal reaksiyonlar ve empati, toplumsal karşılıklı bağlantı üzere toplumsal irtibat becerilerindeki yetersizlik olduğunu belirten Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, “Bu nedenle erken yaşlardan itibaren bu bireylerin konuta kapatılmaktan fazla, tam karşıtı biçimde mümkün mertebe ebeveynlerin, öğretmenlerin, yaşıtların katıldığı toplumsal hünerleri geliştirici aktivitelerin yapıldığı toplumsal kümeler içerisinde olması öneriliyor. Bilhassa pandemi periyodunda meskene kapanma ile birlikte otizmli çocuklarda huzursuzluk, ağlama, bağırma, hırçınlık, öfkelenme, takıntılı davranışlarda artış olduğu gözlemlendi. Bu da aslında bu mevzunun ne kadar kıymetli olduğunu bize bir defa daha gösterdi.” dedi.
Oyun tedavi usulü üzere kullanılıyor
Duyusal, bilişsel, toplumsal ve iletişimsel hünerlerin kazanılmasında oyunun son derece kıymetli olduğunu vurgulayan Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, “0-2 yaş devrinden başlayarak çocuğun evvel vücudunu, etrafını ve objeleri öğrenmesine yarayan fonksiyonel oyunlarla, olayları, şahısları taklit etmeyi öğreten sembolik oyunlarla ve ileri yaşlarda daha mantıklı, kuraları besbelli toplumsal oyunlarla yaşına uygun olarak oyun hüneri de giderek geliştirilebilir. Otizmli bireyler duyularını birleştirmekte, lisanı öğrenmekte zorluk yaşarlar. Otizm teşhisli çocuklarda hem çeşitli marifetleri kazandırmak, konuşmada ilerleme sağlamak hem de toplumsal irtibatı geliştirmek için oyun bir tedavi tekniği üzere kullanılıyor.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
