İnsanları bir ortaya getiren, toplumsallaşmayı, dertleşmeyi, eğlenmeyi sağlayan en kıymetli araçların başında müzik geliyor. “Müzikte ortak bir his lisanı hissetmeniz için ortak bir lisana, yazıya, notaya gereksiniminiz bile yoktur” diyen uzmanlar, “Müzik sihirli bir biçimde sizin için bu bağlanmayı kurar” diyerek müziğin bağlayıcı ve bütünleştirici rolüne dikkat çekiyor. Sanatın öznel ve izafî olduğuna dikkat çeken uzmanlar, tıpkı melodileri dinleyip çok farklı kıssalar üretebileceğine vurgu yapıyor.
Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji kısmı Dr. Öğretim Üyesi Tuğba Aydın Öztürk, müziğin toplumlar üzerindeki tesirlerine ait değerlendirmede bulundu.
Aynı melodilerle farklı öyküler üretilebilir…
Dr. Öğretim Üyesi Tuğba Aydın Öztürk, “Söz ve müziği pop müzik sanatkarı Tarkan’a ilişkin olan ‘Geççek’ isimli müziğin, son devirde toplumun tüm farklı kesitleri tarafından ilgi gördü. Bir yanda şarkıyı provakatif bulanlar, bir yanda müzik kelamlarından umutlananlar, bir de kendini müziğin ritmine kaptırıp eğlenenler var. Zira sanat öznel ve izafi bir kavramdır. Bu sebeple bireye nazaran değişir. Birebir melodileri dinleyip çok farklı kıssalar üretebiliriz üzerine. Müzik sanat kolları içinde tahminen de en görünür ve en kitlesel olanı olduğu için bir anda üzerine dikkatleri çekebilme üzere bir gücü var.” diye konuştu.
Şarkılar ruh halini yansıtıyor
Şarkıların ilgi görmesinde verdiği bildirinin kıymetli bir etken olduğunu kaydeden Dr. Öğretim Üyesi Tuğba Aydın Öztürk, şunları söyledi:
“ ‘Geççek’ müziği ismi, toplumun varolan sorunlarının sona ereceği ve bunun da tıpkı öteki düşünceler üzere atlatılabileceği iletisini verdiği için bu kadar kısa bir müddette bu kadar tanınan olmuştur. Ayrıyeten Tarkan’ın Türk pop müziğinde en fazla albüm satış sayısına ulaşan müzisyenlerin başında gelmesi ve istikrarlı bir müzik mesleğine sahip olması da şarkıyı daha görünür kılar. 2021’de yürütücüsü olduğum ve Üsküdar Üniversitesi ve Method Research Company tarafından yapılan 2. Dalga Sonrası Türkiye Araştırmasında ‘ruh halinizi yansıtan müzik nedir?’ sorumuza verilen karşılıklar incelendiğinde Sezen Aksu’nun Geçer müziği ve Edip Akbayram’ın Hoş Günler Göreceğiz müzikleri birinci sıralarda yerini alan müziklerden ikisi olmuştur. Sebep öncelikle pandemi üzere gözükebilir. Lakin bu eğilim politik, ekonomik ya da sosyolojik olarak incelediğinde, toplumun büyük bir kısmı bir devrin kapanmasını ve yeni bir periyodun gelmesini umut etmektedir.”
Müzik insanları bir ortaya getiren değerli bir araç
Müziğin ortak bir lisan olduğunu tabir eden Dr. Öğretim Üyesi Tuğba Aydın Öztürk, “İnsanlık tarihi boyunca müzik var. İnsanları bir ortaya getiren, toplumsallaşmayı, dertleşmeyi, eğlenmeyi sağlayan en kıymetli araçların başında geliyor. Müzikte ortak bir his lisanı hissetmeniz için ortak bir lisana, yazıya, notaya gereksiniminiz bile yoktur aslında. Müzik sihirli bir biçimde sizin için bu bağlanmayı kurar. Binlerce yıl öncesinden vurmalı ya da üflemeli çalgıların varlığını bugün etnomuzikologlar tespit edebiliyorlar. Burada sorulması gereken soru şudur; neden hayatımızda müzik var? Müzik insanları hisler etrafında bir ortaya getirir ve birinci müzisyenlerin şifacı olarak görülmesi de tesadüf değil elbette.” diye konuştu.
Müzik değerli bir motivasyon kaynağı
Sevilen müziklerin sakinleştirici, moral verici, gerilim giderici bir tarafı olduğunu kaydeden Dr. Öğretim Üyesi Tuğba Aydın Öztürk, “Çünkü müzik modumuza eşlik eder, hatta birçok vakit belirleyicidir. Fakat burada müziği toplumsal ortamından başka düşünmememiz gerekiyor. Örneğin bir kutlama esnasında birlikte olmanın motivasyonuyla eğlenceli müzikleri ve dansları tercih edebiliriz. Düğünleri hatırlayın örneğin; birden fazla defa olağan koşullarda dinlemek aklımıza bile gelmeyecek müziklerle eğlenirken bulabiliriz kendimizi. Ya da spor yaparken tempomuza uygun bir müzik bizi motive eder, hareketlerimizi hızlandırır ve dayanma gücü verir. Duygusal bir acı çektiğimizde o esnada hislerimize çeviri olacak daha karamsar müzikleri seçebildiğimiz üzere, harekete geçmek istediğimizde daha protest kelamlara sahip müzikleri dinlemek isteriz. Tam aksisi de kelam mevzusudur. Hem toplumsal ortam müziği tesirler hem de müzik toplumsal ortamın itici gücü olabilir. Maç öncesinde daima bir ağızdan söylenen marşları ya da Osmanlı devrinde savaşa giden askerlerin mehter ezgilerini hayal edin. Hepsinin harekete geçirici bir tarafı var.” diye konuştu.
Müzik yapmak da bir terapi yöntemidir
Dr. Öğretim Üyesi Tuğba Aydın Öztürk, müziğin içindeki armonik yapı, ritmik yapı, enstrümanların kullanılış hali ya da müzik kelamlarının, ruh halimizi olumlu ya da olumsuz olarak etkileme gücüne sahip olduğunu belirterek kelamlarını şöyle tamamladı:
“Gündelik hayatın rutinlerinden ve karamsar gerçeklerden bir an olsun bir kaçış imkanı vermesi; müziği rahatlatıcı bir liman haline çeviriyor. Bu ortada eklemek isterim ki müzik dinlemek kadar müzik yapmak da yüzyıllardır kullanılan bir terapi yoludur. Bunun için profesyonel müzisyen olmaya gerek yoktur ancak bir kümeye aidiyet değerlidir. Amatör korolar, ritm kümeleri, akapella kümelerine katılmak da çok rahatlatıcı bir toplumsal ortam sağlar. William James; ‘Mutlu olmak için müzik söylemiyorum. Müzik söylediğim için mutluyum’, der. Maalesef eğitim sistemimizde müzik de dahil sanat derslerine kâfi kıymet verilmediği için, bu husus sınıfsal bir probleme dönüşüyor ve bizleri en kısa yoldan keyifli edebilecek bu hazdan çok uzak kalıyoruz.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
