Halkla Bağlantıların gelişim sürecinde başta ‘Basın Ajansı Modeli’ olmak üzere bağlantı biçimlerine nazaran değişen birçok farklı model tasarlandı. Basın ajansı modelinin temelinde tanıtım fonksiyonunun olduğunu belirten uzmanlar, kaynaktan gaye kitleye hakikat tek istikametli bir irtibat sürecine dayalı olmasının en değerli özelliği olduğunu vurguluyor. Uzmanlar; 1920 ve sonrasında kamuoyu bilgilendirme modeli, iki taraflı asimetrik model ve iki taraflı simetrik modellerin Halkla Bağların gelişim sürecine dahil olduğunu tabir ediyor.
Üsküdar Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Halkla Alakalar ve Tanıtım Kısım Lideri Dr. Öğretim Üyesi Özge Akbaş, basın ajansı modeli ve akabinde üretilen tanıtım modelleri ile ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Temelinde tanıtım fonksiyonu var
Tarihsel açıdan Halkla Alakaların gelişimi dikkate alındığında o periyodun şartlarına bağlı olarak uygulanmış irtibat şekillerine nazaran halkla bağlantılar modelleri olduğunun görüldüğünü belirten Dr. Öğretim Üyesi Özge Uğurlu, “Grunig ve Hunt’ın halkla bağlantılar modellerinden birincisi olarak görülen ‘Basın ajansı modeli’, temelinde tanıtım fonksiyonunun olduğu bir modeldir. 19. yüzyılın birinci yarısında yaşanan endüstriyel ihtilal, ticarileşmeyi merkeze alan faaliyetlerin yayılmasına yer hazırladı. Bu model kapsamında bilhassa kamunun dikkatini çekecek rastgele bir husus hakkında tanıtım faaliyetlerine yer verilirken, sonuncu maksat ise basında yer bulmak olarak görülmektedir.” dedi.
Tek istikametli bağlantı sürecine dayanıyor
Basın ajansı modelinin en değerli özelliğinin kaynaktan amaç kitleye yanlışsız tek istikametli bir irtibat sürecine dayanması olduğunu tabir eden Uğurlu, “Bu noktada iletinin doğruluğu, muteber olması üzere konular art planda kalırken, tek taraflılık ve yarı gerçekler basın ajansı modelinde kullanılıyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde bu devir içerisinde birçok basın casusu, kahramanlar yaratarak onları tanınan hale getirip kamuoyunun ilgi ve takviyesini toplamak ismine gerçekleri çarpıtmaktan kaçınmadı.” diye konuştu.
1920’de kamuoyu bilgilendirme modeli ortaya çıktı
Dr. Öğretim Üyesi Özge Uğurlu, gerek iş dünyası gerekse siyasal irtibat kampanyaları dahilinde gerçekleştirilen manipülasyon teknikleri ile magazin yahut haber pahası taşımayan içerikleri amaç kitlelerle paylaşan bir yaklaşımın karar sürdüğünü söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Basın ajansı modelinden sonra ‘kamuoyu bilgilendirme modeli’, 1920 yılında ortaya çıkmış ve iki istikametli simetrik modelin uygulanışına kadar gündemde olmuştur. Ivy Lee ortaya atmış olduğu Prensipler Bildirisinde bu modelin maksadını açıkça söz ediyor ve halkla münasebetler mesleğinin gelişimi açısından da hayli değerli bir atılım olarak nitelendiriyor. Buna nazaran yapılan halkla bağlantılar çalışmalarında hakikat ve eksiksiz bilgi sunma maksadıyla yola çıkılıyor. Böylelikle gaye kitlenin zihnini meşgul edebilecek temelsiz bilgiler engellenmiş oluyor. Bunun en değerli destek noktası da kurumun imajının maksat kitlenin zihninde olumlu olmasına imkan sağlamasıdır. İki taraflı asimetrik model ise karşılıklı lakin istikrarsız bir bağlantıya dayanıyor ve ikna sürecini merkeze almasından ötürü gerçek halkla bağlantılar çalışmalarının temelini oluşturuyor.”
En değerli dinamik geri bildirim
İki istikametli asimetrik modelin temsilcisi olan E. Bernays’in bu modelle birlikte halkla bağlar faaliyetleriyle amaçlanan tavır ve davranış değişikliğinin oluşturulması için birçok aktiflik gerçekleştirdiğini tabir eden Uğurlu, “Bu model içerisindeki en kıymetli dinamik, amaç kitleden alınacak geri bildirim olarak görülüyor. Lakin alınan geri bildirim, yalnızca ikna emeliyle kullanılıyor. Dört halkla bağlantılar modelinin sonuncusu ‘iki istikametli simetrik model’dir. Bu modelin en kıymetli özelliği kurumlar ve maksat kitleleri ortasındaki ortak noktaların keşfedilmesi, ortaya çıkartılması, gerekli bildirimlerin alınmasıyla bunların kurum siyasetlerine ve tahlil stratejilerine yansıtılmasıdır.” dedi.
İletişim dinamikleri kıymetli ipuçları veriyor
Dr. Öğretim Üyesi Özge Uğurlu, ‘Bugünkü halkla alakalar uygulamaları, kurumların maksat kitleleriyle kurmuş oldukları irtibatta onların muhtaçlık ve beklentilerinin fark edilmesi, kıymetlendirilmesi ve uygulamaya geçilmesini odak noktasına alıyor.’ dedi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Halkla münasebetler alanının ülkülerini kapsayan toplumsal sorumluluk, etik, sürdürebilirlik, gönüllülük üzere kavramların değerinin artması da kurumların amaç kitleleriyle kurdukları bağlantının temelini oluşturuyor. Bir toplumdaki iletişim dinamikleri, kamuoyu süreçlerinin yönü ve içeriği hakkında birinci önemli ipucunu verir. Bu iletişim dinamiklerinin bilinmesi, halkla ilişkiler programlarının planlanması, gaye kitle olarak kamu tahlilleri ve ilgili medya tekniklerin saptanması açısından da son derece önemlidir. Halkla ilişkiler, tüm iç ve dış maksat kitle ile olumlu ilişkiler geliştirme ve örgütsel amaçlarla toplumsal beklentiler ortasında tutarlılık kurma hedefiyle iletişim faaliyetlerinde bulunmaktır.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
